کبد

بزرگترین غده داخلی بدن، کبد می باشد که دارای وزنی حدود ۱ الی ۱.۵ کیلوگرم است. باید گفت کبد در ربع فوقانی راست شکم و دقیقاً در زیر قفسه سینه چسبیده به دیافراگم قرار گرفته است و تا اندازه ای به طرف ربع فوقانی سمت چپ کشیده شده است. حدوداً ۱۵۰۰ سی سی خون در دقیقه از کبد عبور می نماید. انسان ها بدون کبد ظرف مدت ۲۴ ساعت زندگی خود را از دست می دهند. با این وجود افراد با ۱۰ الی ۲۰ درصد کبد خود قادرند به زندگی خود ادامه دهند.

مهم ترین وظایف

ساخت بعضی هورمون های حیاتی
دفع سموم
تولید پروتئین های ضروری
تنظیم مصرف قند خون
سوخت و ساز چربی

از جمله عوامل ایجاد اختلال در عملکرد کبد می توان موارد ذیل را ذکر نمود:

بعضی از افزودنی های مواد غذایی
ویروس ها (هپاتیت B و C)
انواع داروهای خوراکی مثل قرص های ضد بارداری
رژیم غذایی پرکربوهیدرات، کم پروتئین و پر چرب (چربی های اشباع و هیدروژنه)
فعال شدن غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن (بیماری اتوایمیون)
مصرف الکل، کافئین و سیگار
سموم
بیماری های مربوط به کبد
از جمله بیماریهای شایع در ایران، مشکلات و بیماری های کبدی هستند. هپاتیت ویروسی B و C جزو مهم ترین دلایل ایجاد مشکلات کبدی است که امکان دارد منجر به فیبروز و نهایتاً سیروز کبدی شود. هم اکنون کبد چرب یکی از شایع ترین بیماریها در طب داخلیست که با رسوب قطرات چربی در کبد بیماران ایجاد می شود. کبد چرب اغلب در بین افراد کم تحرک، چاق و نیز مصرف کنندگان الکل مشاهده می شود که این مسئله نشان دهنده نقش مهم تغذیه در ابتلا و یا پیشگیری از این بیماری می باشد.

فیبرواسکن

دستگاه فیبرواسکن میزان سختی کبد را با استفاده از امواج اولتراسوند اندازه گیری می کند. از این طریق می توان شدت فیبروز و سیروز کبدی را تشخیص داد. انجام تست فیبرواسکن در اکثر موارد طبق نظر و صلاح دید پزشک می تواند جایگزین بیوپسی کبد باشد.

جدیدترین مدل دستگاه فیبرواسکن به غیر از اندازه گیری میزان سختی کبد (فیبروز) قابلیت اندازه گیری CAP در طی انجام تست را دارد. CAP یک پارامتر معتبر به منظور تشخیص استئاتوز (میزان چربی در سلولهای کبدی) به صورت کمی است. این آزمایش در صورت ضرورت به سادگی با دستگاه فیبرواسکن انجام می شود. از این طریق می توان کبد افراد را به طور دقیق ارزیابی نمود. انجام فیبرواسکن یک شیوه بسیار ساده و غیر تهاجمی است که فقط چند دقیقه به طول می انجامد. پزشک از شما درخواست می کند که به پشت بخوابید و دست راست خود را زیر سر بگذارید؛ آنگاه امواج از انتهای یک پروب اولتراسوند کوچک به کبد ارسال می گردد. دستگاه میزان سفتی و چربی کبد را نشان خواهد داد.

میزان سفتی کبد نشان دهنده میزان آسیب پایدار کبدی می باشد. از این شیوه میتوان در فرایند درمان بیماری های کبد چرب، هپاتیت ویروسی و بیماری خود ایمنی استفاده نمود. پزشکان با تکرار این تست به سیر بیماری و تغییر در شدت آن پی میبرند.